သခၤန္းစာ အစပုိင္းက အစပ္ေတြကို ေလ့လာၿပီးတဲ့ေနာက္ အခုသခၤန္းစာအေနျဖင့္ အရင္ဆုံး (၈)လုံးဖဲြ ့ သံေပါက္ကဗ်ာ ေရးသားနည္းကုိ ဆက္လက္ျပသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ သံေပါက္ကဗ်ာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆုိရင္ ဝတ္ရြတ္စဥ္အဖဲြ ့ေတြက မ်ားေသာအားျဖင့္ ရြတ္ဖတ္ေလ့ရွိတဲ့ သံစဥ္ေလးေတြပါ။ ဒီကဗ်ာဟာ ရုိးရွင္းၿပီး အလြယ္ကူဆုံးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာက္မွာ ေလ့လာၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ---
(၈)လုံးဖဲြ ့ သံေပါက္ကဗ်ာေရးနည္း
+ ဘုန္းေရာင္ေနဝန္း - ပရႊန္းေရာင္ျခည္၊ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
တရားေရာင္ဝန္း - ေျပာင္ထြန္းခဲ့သည္။ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
သံဃာေတာ္မ်ား - တရားရႊင္ၾကည္၊ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
အျမတ္ဆုံး - ညြတ္ရုံးအဥၹလီ။ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
အထက္ပါ ကဗ်ာေလးဟာ (၈)လုံးဖဲြ ့သံေပါက္ကဗ်ာေလးပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကဗ်ာေလးမွာ စည္း မ်ဥ္းစည္းကမ္းကေတာ့ အစေလးလုံးရဲ ့အဆုံးမွာ လဟုကာရန္ (အသံတို)ႏွင့္ အျမဲရွိေနရမွာျဖစ္ၿပီး၊ အစ (၈)လုံးရဲ ့အဆုံးမွာေတာ့ အျမဲတမ္း ဂရု(ဒီဃ)(သံရွည္)ကာရန္ရွိေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ့အျပင္ ၄---၂ ကာရန္ (အသံ)တူေနရမွာျဖစ္ၿပီး၊ ေနာက္ဆုံးစာေၾကာင္း အစပုိဒ္မွာ အျမဲတမ္း (၃)လုံးရွိေနရမွာျဖစ္သည့္အျပင္ အဆုံးပုိဒ္ကုိေတာ့ အျမဲတမ္း (၅)လုံးထားေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကာရန္အေနျဖင့္ တစ္ေၾကာင္းနဲ ့တစ္ ေၾကာင္းအထက္ေအာက္ ကာရန္မိစရာမလုိဘဲ တစ္ေၾကာင္းခ်င္းစီသာ ကာရန္မိေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကာရန္ေတြကိုေတာ့ စာလုံးအမဲေတြေပးထားပါတယ္။ ေသခ်ာေအာင္ေလ့လာၾကည့္ၿပီး၊ အေခါက္ေခါက္ အခါခါစမ္းေရးၾကည့္ဖို ့ေတာ့ လုိအပ္ပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ထပ္လာမယ့္ ကဗ်ာေတြက နည္းနည္းခက္လာ ေတာ့မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီအလြယ္ကူဆုံး သံေပါက္ကဗ်ာကို အဓိကအားျဖင့္ ပိုင္ပုိင္ႏုိင္ႏုိင္ျဖစ္ေအာင္ ေလ့ က်င့္လိုက္ပါ။ ေနာက္ထပ္ ဝါသနာရွင္ေတြ ဆန္းစစ္ႏုိင္ေအာင္ သံေပါက္ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ ထပ္ၿပီး ေရးေပး လုိက္ပါဦးမယ္၊ ဒီသံေပါက္ကဗ်ာေတြကို အစ(၄)လုံး၊ အလယ္(၃)၊ အဆုံး (၅) သခ်ၤာ-လုိ ့ ဆိုမယ္ဆုိရင္ လည္း ဆိုႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ျခားေသာ ကဗ်ာေတြကို အဆုံးသတ္တဲ့အခါမွာ (၄)လုံးႏွင့္လည္း အဆုံးသတ္ႏုိင္သလို၊ (၇)လုံးႏွင့္လည္း အဆုံးသတ္ႏုိင္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကဗ်ာေတြကိုၾကည့္ လုိက္ရင္ (၇)လုံးႏွင့္အဆုံးသတ္ထားတာေတြကုိ အမ်ားဆုံး ေတြ ့ျမင္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေအာက္မွာ သံေပါက္ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ေလ့လာၾကည့္လုိက္ပါဦး-----
+ အသံကိုၾကား - သနားၾကည္ညိဳ၊ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
မ်က္ႏွာျမင္က - ခ်စ္ၾကေစလို။ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
ခႏၱိကုိသုံး - ရႊင္ျပံဳးထုိထုိ၊ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
ေမတၱာပန္း - ပြင့္လန္းေစမည့္ကုိယ္။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
မွတ္ခ်က္။ ။ မည္သည့္ကဗ်ာတြင္မဆို အေရးအႀကီးဆုံးက အသတ္ကာရန္ထက္ အသံတူကာရန္သာ ပဓာနက်သည္။ အေရးအႀကီးဆုံးျဖစ္သည္-ဟုမွတ္ပါ။ ေနာက္လာမည့္ကဗ်ာေတြက်ရင္ ရွင္းလင္းျပသ သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
(၈)လုံးဖဲြ ့ သံေပါက္ကဗ်ာေရးနည္း
+ ဘုန္းေရာင္ေနဝန္း - ပရႊန္းေရာင္ျခည္၊ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
တရားေရာင္ဝန္း - ေျပာင္ထြန္းခဲ့သည္။ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
သံဃာေတာ္မ်ား - တရားရႊင္ၾကည္၊ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
အျမတ္ဆုံး - ညြတ္ရုံးအဥၹလီ။ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
အထက္ပါ ကဗ်ာေလးဟာ (၈)လုံးဖဲြ ့သံေပါက္ကဗ်ာေလးပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကဗ်ာေလးမွာ စည္း မ်ဥ္းစည္းကမ္းကေတာ့ အစေလးလုံးရဲ ့အဆုံးမွာ လဟုကာရန္ (အသံတို)ႏွင့္ အျမဲရွိေနရမွာျဖစ္ၿပီး၊ အစ (၈)လုံးရဲ ့အဆုံးမွာေတာ့ အျမဲတမ္း ဂရု(ဒီဃ)(သံရွည္)ကာရန္ရွိေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ့အျပင္ ၄---၂ ကာရန္ (အသံ)တူေနရမွာျဖစ္ၿပီး၊ ေနာက္ဆုံးစာေၾကာင္း အစပုိဒ္မွာ အျမဲတမ္း (၃)လုံးရွိေနရမွာျဖစ္သည့္အျပင္ အဆုံးပုိဒ္ကုိေတာ့ အျမဲတမ္း (၅)လုံးထားေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကာရန္အေနျဖင့္ တစ္ေၾကာင္းနဲ ့တစ္ ေၾကာင္းအထက္ေအာက္ ကာရန္မိစရာမလုိဘဲ တစ္ေၾကာင္းခ်င္းစီသာ ကာရန္မိေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကာရန္ေတြကိုေတာ့ စာလုံးအမဲေတြေပးထားပါတယ္။ ေသခ်ာေအာင္ေလ့လာၾကည့္ၿပီး၊ အေခါက္ေခါက္ အခါခါစမ္းေရးၾကည့္ဖို ့ေတာ့ လုိအပ္ပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ထပ္လာမယ့္ ကဗ်ာေတြက နည္းနည္းခက္လာ ေတာ့မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီအလြယ္ကူဆုံး သံေပါက္ကဗ်ာကို အဓိကအားျဖင့္ ပိုင္ပုိင္ႏုိင္ႏုိင္ျဖစ္ေအာင္ ေလ့ က်င့္လိုက္ပါ။ ေနာက္ထပ္ ဝါသနာရွင္ေတြ ဆန္းစစ္ႏုိင္ေအာင္ သံေပါက္ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ ထပ္ၿပီး ေရးေပး လုိက္ပါဦးမယ္၊ ဒီသံေပါက္ကဗ်ာေတြကို အစ(၄)လုံး၊ အလယ္(၃)၊ အဆုံး (၅) သခ်ၤာ-လုိ ့ ဆိုမယ္ဆုိရင္ လည္း ဆိုႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ျခားေသာ ကဗ်ာေတြကို အဆုံးသတ္တဲ့အခါမွာ (၄)လုံးႏွင့္လည္း အဆုံးသတ္ႏုိင္သလို၊ (၇)လုံးႏွင့္လည္း အဆုံးသတ္ႏုိင္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကဗ်ာေတြကိုၾကည့္ လုိက္ရင္ (၇)လုံးႏွင့္အဆုံးသတ္ထားတာေတြကုိ အမ်ားဆုံး ေတြ ့ျမင္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေအာက္မွာ သံေပါက္ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ေလ့လာၾကည့္လုိက္ပါဦး-----
+ အသံကိုၾကား - သနားၾကည္ညိဳ၊ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
မ်က္ႏွာျမင္က - ခ်စ္ၾကေစလို။ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
ခႏၱိကုိသုံး - ရႊင္ျပံဳးထုိထုိ၊ ။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
ေမတၱာပန္း - ပြင့္လန္းေစမည့္ကုိယ္။ ။ ။ + - ။ + ။ ။ ။
မွတ္ခ်က္။ ။ မည္သည့္ကဗ်ာတြင္မဆို အေရးအႀကီးဆုံးက အသတ္ကာရန္ထက္ အသံတူကာရန္သာ ပဓာနက်သည္။ အေရးအႀကီးဆုံးျဖစ္သည္-ဟုမွတ္ပါ။ ေနာက္လာမည့္ကဗ်ာေတြက်ရင္ ရွင္းလင္းျပသ သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။